484

HÉT INDISCH MAANDBLAD 67 e JAARGANG • NR. 3 • SEPTEMBER 2022 • € 8,50 Viktor & Frans over mode en kunst Stijlgids de stijlbepalers van De Indische eredivisie dit moment ModeObbe Norbruis Indische bouwkunst Architecten en hun œuvre in Nederlands-Indië en Indonesië in de eerste helft van de 20e eeuw In de eerste helft van de vorige eeuw kwam in het Internationale stijlinvloeden bepaalden het ontwerp, waar Veel van dievoorbouwwerken Nederlandse architecten tekenden. De namen van ruim bestaan nog. Indonesië vindt honderdvijftig zijn achterhaald, inclusief een deel van hun Dit naslagwerk levert stof voor het ontbrekende zeoeuvre. mooi. Internationale stijlinvloeden bepaalden het hoofdstuk in de Nederlandse architectuurgeschiedenis en geeft Indonesië aanvullende informatie over zijn gebouwen. ontwerp, waar Nederlandse architecten voor tekenden. Obbe H. Norbruis studeerde architectuur en stedenbouw De namen van ruim honderdvijftig zijn achterhaald, in Delft. Hij deed onderzoek op dat gebied en werkte in Nederland als ontwerper en adviseur. Geïnteresseerd in de architectuur eneen stedenbouw uit het koloniaal inclusief deel vanverleden hun oeuvre. Dit naslagwerk levert breidde hij zijn onderzoeksveld uit naar Indonesië. stof voor het ontbrekende hoofdstuk in de Nederlandse architectuurgeschiedenis en geeft Indonesië aanvullende informatie over zijn gebouwen. OBBE NORBRUIS INDISCHE BOUWKUNST Nederlands-Indië een architectuur tot stand waar in Nederland en Indonesië weinig over bekend is. Veel van waar in Nederland en Indonesië weinig over bekend is. die bouwwerken bestaan nog. Indonesië vindt ze mooi. Architecten en hun œuvre in Nederlands-Indië en Indonesië in de eerste helft van de 20e eeuw In de eerste helft van de vorige eeuw kwam in het voormalig voormalig Nederlands-Indië een architectuur tot stand obbe norbruis INDISCHE BOUWKUNST Obbe H. Norbruis studeerde architectuur en stedenbouw in Delft. Hij deed onderzoek op dat gebied en werkte in Nederland als ontwerper en adviseur. Geïnteresseerd in de architectuur en stedenbouw uit het koloniaal verleden Architecten en hun œuvre in Nederlands-Indië en Indonesië in de eerste helft van de 20 e eeuw ISBN 978-94-6022-029-6 breidde hij zijn onderzoeksveld uit naar Indonesië. 9 789460 220296 9 789460 220296 ISBN 978-94-6022-029-6 Reacties op de Indonesische editie van dit naslagwerk ‘Dit boek is erg handig voor architectuuronderzoekers, “Dit boek is een goudmijn. Obbe Norbruis’ nauwgezette docenten en studenten, omdat dit het enige complete onderzoek heeft geresulteerd in dit naslagwerk met boek over dit onderwerp is.’’ — Nadia Purwestri, directeur onmisbare bronnen voor iedereen die gefascineerd is door Indonesische Centrum voor Architectuurdocumentatie (PDA) de rijkdom en het unieke van de Indonesische architectuur uit vervlogen tijden.” — Soehardi Hartono, voorzitter van ‘Na het lezen van dit boek, was het alsof ik een schat ICOMOS Indonesië vond. Dit is hét naslagwerk voor koloniale gebouwen in Indonesië. Hopelijk helpt het om erfgoedgebouwen in ‘Dit boek is een belangrijk en waardevolle set aan Indonesië te behouden.’ — Sri Shindi, Universitas Panca informatie en wordt onmiskenbaar een van de Budi Medan en directeur van Sumatra Heritage Trust belangrijkste referenties voor toekomstige studies en publicaties.’ — Setia Sopandi, directeur van het platform isbn: 9789460220296 – € 45 arsitekturindonesia info@lmpublishers.nl www.lmpublishers t 06 5383 46 09- VO O R WO O R D - Gezien worden Toen mijn collega’s jaren geleden op kraamvisite kwamen, vond mijn zoontje het maar niks dat zij alleen maar oog hadden voor zijn pasgeboren broertje. Schreeuwen om aandacht. Het is niet alleen aan kinderen voorbehouden. Ook volwassenen doen het. Op de redactie ontvangen we regelmatig mails van lezers die boos zijn omdat hun familielid, boek of evenement geen aandacht heeft gekregen in de nieuwste editie. Zij schreeuwen soms van de pagina, in kapitalen en met uitroeptekens, dat ze daarom PER DIRECT HUN ABONNEMENT OPZEGGEN!! Soms gaan deze uitroepen met beledigingen gepaard. Zo worden wij, de redactieleden, incapabel genoemd, dom of ‘te Hollands om het te begrijpen’. Mijn grootmoeder, jaren hoofdredacteur van Moesson, zou gedacht hebben: ‘donder dan maar op’. Lilian Ducelle stond bekend om haar tropenstijl en streek met haar felle pen veel mensen tegen de haren in. Als mensen kritiek hadden op haar stijl, zegde ze zonder pardon het abonnement op. ‘We hebben altijd al weinig abonnees gehad, u kunt er ook nog wel bij’. Lilian stond daar heel anders in dan Tjalie, vertelde ze: ‘Tjalie had de gewoonte begaan te zijn met mensen die boos of venijnig waren. Ik kan die eigenschap maar heel zelden en dan nog met moeite opbrengen.’ Ik heb wat van beide grootouders in mij. Als ik een ronduit onbeschofte mail ontvang, denk ik ook: ‘donder dan maar op’. Maar even later realiseer ik me vaak dat die beledigingen voortkomen uit een schreeuw om aandacht. Iedereen wil gezien worden. Zeker die Indische Nederlanders, die weten hoe het is om in een nieuw land een leven op te moeten bouwen, om stilletjes op te gaan in een nieuwe samenleving, om je geschiedenis te verzwijgen en de pijn die je voelt over het verleden te verbijten. Juist Moesson moet hun verhaal horen en zien, erkennen. Als dat niet gebeurt, dan ga je schreeuwen. Daarom gaan wij als redactie na een boze brief áltijd het gesprek aan. Een oud gezegde luidt: Air jang dingin djoegan jang dapat memadami api Letterlijk betekent het: koud water kan het vuur blussen. Met andere woorden: een boos persoon met een (van woede) laaiend hart, kan door zachte woorden weer tot kalmte worden gebracht. Wij staan altijd open voor uw verhalen, maar onze vierkoppige redactie kan onmogelijk álles volgen wat er in Indisch Nederland gebeurt, of wat u bezighoudt. We doen ons uiterste best, maar u moet ons een beetje helpen: stuur ons een berichtje, schrijf uw verhaal, laat het ons weten. En als we dan toch uw persoonlijke verhaal gemist hebben, of niet gepubliceerd, wees dan alstublieft niet zo boos. Want al delen we dan misschien niet uw verhaal, we delen wel een ander Indisch verhaal dat ook verteld mag worden. Geloof me, wij zíen u, onze gedeelde geschiedenis en al het geluk en verdriet dat daarbij hoort. We zien u, al meer dan 66 jaar. Foto: Herbert van der Beek N adat hij het even lijdzaam aan had gezien, besloot hij stappen te ondernemen tegen het onrecht dat hem aan werd gedaan. Want waarom kreeg hij niet zoveel aandacht? Hij ging in het midden van de kamer staan en riep: ‘Visite, kijk naar mij!’ en gaf vervolgens een geïmproviseerd optreden, wat natuurlijk met luid applaus en ‘ohs en ahs’ werd ontvangen. 3Inhoud PORTRET 16 28 48 The Indonesian look van Lilian Ducelle De ontwerpster achter de hoofdredacteur De Indische stijlgids Wie zijn de toonaangevende stijlbepalers van dit moment? De Indische Eredivisie 2022/23 De nieuwe lichting Indische en Molukse voetbaltalenten INTERVIEW 10 24 42 Viktor & Frans Een gesprek over mode, kunst en de beste worden in je vak Hart voor mode De succesvolle carrière van styliste Kimberley Wenas Wendy Both Topmodel, reiki master en adrenaline junkie 10 REPORTAGE 36 Nationale Indiëherdenking 2022 40 Millenniummode 52 We mochten weer… De Indostyle rond het jaar 2000 Indonesisch dagboek De lancering van Lebi putih dariku (Lichter dan ik) van Dido Michielsen BOEKOE 39 4 Greep uit de kast 16MAKAN 58 Recensie Maureen Tan 60 Vegan Indofood: tips & tricks Deze maand: Saté bar Charley Plantaardig eten is hot! COLUMNS 24 15 22 57 Patricia Jacob - Bali fries Nieuwtjes Indopuzzel Oleh Oleh 21 Mijn Poesaka - De ketting van 34 Door de lens van - Arnaud Kokosky 46 Planten uit de tropen - De bananenboom: 67 69 72 74 72 Frans Leidelmeijer - Modekoning IEDERE MAAND 6 8 9 48 Robin Block - Fashion Prophet Ingrid Creyghton Deforchaux Muza Paradisiaca Insta Indo XL Anak Moesson - Met Adeline, Milena, een sprookje en leuke weetjes Beleven Ting Ting Coverfoto: Ashley de Groot 510 Viktor& Frans 11- P O R T R ET - THE INDONESIAN LOOK VAN 16 n a i Lil e ll e c u DLilian Ducelle hield van mode. De meesten kennen haar als de hoofdredacteur van Moesson, the angry old lady met haar scherpe pen. Maar ze had ook een passie voor kleding en stijl. Niet alleen schreef ze over mode en gaf ze stijltips, maar ze ontwierp ook en organiseerde modeshows in Indonesië, Duitsland en Amerika. Een blik op haar mode-carrière laat zien hoe ondernemend, getalenteerd en veelzijdig zij was. Door Vivian Boon De kist stond in de hoek van het kleine kamertje; het kamertje op de eerste verdieping van het statige pand aan de Prins Mauritslaan in Den Haag waar vroeger ook de piano stond, maar wat later oma’s slaapvertrek werd. Het was een grote zwarte kist, en als ik het me goed herinner was het de kist die mee was gekomen uit Indië. Een schatkist, vond ik het, met een voor mij onbekende, mysterieuze inhoud. Tot de dag dat er een groot lustrumfeest was op de basisschool. We mochten verkleed en er was een kostuum nodig. ‘Ik heb nog wel wat’, zei oma Lilly en ze nam me mee naar de grote kist. ‘Kijk maar even wat erin zit en of je wat past.’ We tilden het zware deksel van de kist op en een grote hoeveelheid kleurrijke satijn en andere stoffen schitterde me tegemoet. In de kist zaten kostuums die oma had gemaakt voor toneelvoorstellingen, vertelde ze me. ‘Wist je dat oma vroeger heel veel kleding maakte?’ Ze pakte met zorg de kleding uit de kist. Een vuurrode flamenco jurk, een mannenpak, een paar sarongs. ‘Kostuums, zoals deze voor cabaretvoorstellingen, maar ook gewone jurken.’ Ze hield een glanzend narrenpak omhoog, het lijfje aan de ene kant groen en de andere kant rood, de pijpen ook maar dan precies andersom. Er zat ook een muts bij, met belletjes aan de uiteinden. ‘Hier, dit pas jij wel.’ Ik schoot het pak aan, en al was het wat groot, ik Lilian begeleidt de modellen tijdens een van haar modeshows. zag me er wel in naar school gaan. Wie had er nou zo’n narrenpak? Oma zette de muts op mijn hoofd. ‘Je kop is te groot’, zei ze terwijl ze liefdevol over mijn hoofd aaide en probeerde de gladde stof met schuifspeldjes toch nog aan mijn steile haar vast te maken. Tevergeefs. ‘Soedah. Doe maar twee staarten in met een rood en een groen lint, dat is ook leuk.’ Dat mijn oma Lilly, voor u bekend als Lilian Ducelle, hoofdredacteur van Moesson, goed kon naaien en borduren wist ik wel. Naast haar vaste plek op de bank, stond een ronde rieten mand met naaispullen. Het bovenste uitneembare deel van de mand was gevuld met naalden, garen, spelden en een schaar. Ze verloor wel eens spelden op de bank, die 17- P O R T R ET - DE INDISCHE stijlgids Ze zijn creatief, eigengereid en zorgen ervoor dat anderen schitteren op straat en in de bladen. Wie zijn de toonaangevende stijlbepalers van dit moment? Door Ashley de Groot Foto’s: Instagram KIM KEIZER Ontmoette tijdens opnames van een videoclip waar ze in danste styliste Isis Vaandrager, die haar passie voor styling aanwakkerde. Ze mocht haar in de jaren die volgden assisteren met opdrachten en liep daarna stage bij ‘The Source’ Magazine in New York. Na een aantal jaren in Amerika te hebben gewerkt heeft ze inmiddels heeft plek in de stylingwereld veroverd en is ze officieel bekroond tot dé hiphopstylist van Nederland. Met haar kleurrijke, stoere en eclectische stijl weet ze menig internationaal artiest en model te kleden. Haar werk is herkenbaar door het vrolijke gebruik van kleuren en oldschool hiphopinvloeden. Rockte in mei dit jaar nog de styling van zangeres Anouk op haar huwelijksdag op het Malieveld. www.kimkeizer.nl @kimkeizer Foto: Instagram Kim Keizer Foto werk: Marc de Groot voor Vogue 28